بافت ملتحمه‌ی چشم، نوعی بافت مرطوب است که بخش جلوی کره‌ی چشم را پوشش می‌دهد که این امکان وجود دارد بنا به دلایل مختلفی ازجمله ویروسی، باکتریایی، بیماری‌های سیستمیک و یا مواد حساسیت‌زا بخش سفید رنگ جلوی چشم حیوان صورتی تا قرمز دیده شود.
از جمله علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قرمزی و تورم چشم و یا وجود ترشحاتی از چشم، پف کردن چشم‌ها، بسته شدن پلک‌ها و یا پرش چشمی، خشکی چشم، پرخون شدن چشم و پلک (که ممکن است در هر دو چشم این علائم دیده شود).
در صورت مشاهده‌ی هر کدام از این علائم سریعا با دامپزشک مشورت کنید که در صورت عدم درمان به‌موقع ممکن است حیوان شما کور شود.
دکتر حیوان شما ابتدا با معاینات دقیق باید علت این التهاب را متوجه شود چرا که در بیشتر موارد این التهاب، یک التهاب ثانویه است. برای این امر دامپزشک سایر قسمت‌های چشم را به‌طور دقیق مورد بررسی قرار می‌دهد برای مثال با ریختن یک ماده‌ی مخصوص بر روی چشم وجود هرگونه زخم، خراش، جسم خارجی را در زیر نور مخصوص تشخیص می‌دهد. ممکن است فشار داخلی چشم را به‌طور دقیق چک کند تا عامل بیماری گلوکوم نباشد. از دیگر روش‌های تشخیصی این است که دکتر پت شما نمونه‌برداری از بافت چشم را انجام می‌دهد تا در صورت عفونت‌های باکتریایی و یا ویروسی تشخیص به عمل آورد و در این پروسه ممکن است ترشحات بینی و چشم را نیز کشت دهد و همچنین علائم حساسیت‌زا را نیز مورد بررسی قرار می‌دهند.
دامپزشک پس از تشخیص دقیق، دوره‌ی درمان را با توجه به علت بیماری تعیین می‌کند برای مثال اگر چنانچه عفونت باکتریایی باعث این بیماری شده باشد، روند درمانی را با یک پماد آنتی‌بیوتیکی انجام می‌دهد. در برخی موارد هم ممکن است برای رفع انسداد مجرا، جراحی صورت بگیرد و یا در صورت اینکه سرطان و یا توموری وجود داشته باشد باید به‌طور کامل با جراحی تومور برداشته شود. در وخیم‌ترین حالت ممکن است تخلیه چشم نیز انجام بگیرد. دکتر پت شما ممکن است از کمپرس سرد برای درمان حیوانتان استفاده کند و داروهایی را برای کاهش التهاب بافت چشم تجویز کند و در ورم بافت ملتحمه‌ی چشم نوزاد، دامپزشک با احتیاط پلک‌ها را باز می‌کند، ترشحات را تخلیه می‌کند و چشم‌ها را با آنتی‌بیوتیک‌های موضعی سگ‌ها درمان می‌کند.
خشکی چشم (Dry Eye)
بیماری خشکی چشم در سگ‌ها نوعی بیماری شایع است که به‌علت عدم عملکرد صحیح غدد اشکی ایجاد می‌گردد، که در صورت عدم درمان به‌موقع سطح قرنیه و چشم زخم می‌گردد. به این بیماری Kerato conjunctivitis sicca یا KCS نیز گفته می‌شود. علل مختلفی برای این بیماری وجود دارد که از جمله‌ی آنها می‌توان به عوامل ویروسی، باکتریای، بیماری‌های سیستمیک مثل دیابت، مشکلات تیروئید، سندروم کوشینگ، عفونت گوش و یا بیماری‌های ارثی اشاره کرد.
البته لازم به ذکر است که در برخی از نژادها مثل تریر، پاگ، یورکشایر و بولداگ ممکن است مستعد به این بیماری باشند.
علائم این بیماری شامل موارد زیر است.
التهاب پلک سوم، التهاب چشم و پلک، قرمزی چشم، وجود ترشحاتی از چشم.
برای روند تشخیص این بیماری همانند دیگر بیماری‌های چشم پس از معاینات بالینی با انجام آزمایشاتی علت اصلی بیماری را مورد بررسی قرار می‌دهند برای مثال با کشت ترشحات چشم به بررسی عفونت باکتریایی و یا ویروسی می‌پردازند و یا با انجام بررسی‌های دقیق چشمی، دیگر اجزای چشم را به‌طور دقیق معاینه می‌کنند تا تشخیص دقیقی را به عمل آوردند و همچنین با استفاده از دستگاهی به بررسی میزان اشک نیز می‌پردازند.
در روند درمان این بیماری پس از یافتن علت دقیق بیماری، پروسه‌ی درمانی را آغاز می‌کنند و در صورت نبود آسیب‌های شدید، درمان سرپایی انجام می‌گیرد. چنانچه عامل اصلی این بیماری عفونت‌های باکتریایی و یا ویروسی باشد، داروهایی برای حیوان تجویز می‌شود (برای مثال آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های باکتریایی). دامپزشک اشک مصنوعی را برای حیوانتان توصیه می‌کند تا رطوبت چشم حفظ شود و خشکی چشم از بین برود. شست‌وشوی چشم و پاکیزه نگه‌داشتن چشم در مراحلی درمانی نیز بسیار اهمیت دارد. در صورت آسیب بسیار زیاد ممکن است جراحی نیز در دستور کار قرار بگیرد.
همچنین دقت داشته باشید که دامپزشک در صورت آگاهی از اثرگذاری روند درمانی به معاینات دوره‌ای می‌پردازد تا از بهبود بیماری مطلع گردد.
گلوکوم (Glaucoma)
بیماری گلوکوم یا آب سیاه یک نوع بیماری سیستمی است که در اثر عدم تعادل مایعات چشمی، فشار درون چشم حیوان زیاد می‌گردد که در صورت عدم درمان به‌موقع منجر به تخریب عصب بینایی و شبکیه‌ی چشم می‌شود. علل مختلفی برای این بیماری وجود دارد که از جمله‌ی آنها می‌توان به بیماری‌های ژنتیکی، خارج نشدن مایعات از چشم و مشکلات چشمی ثانویه اشاره کرد.
علائمی که این بیماری دارد شامل موارد زیر است:
قرمزی چشم، تغییر رنگ قرنیه، چشمک زدن مداوم، پرش پلک، تورم چشم، مردمک چشم گشاد، کند و یا بی‌حرکت می‌شود، در صورت افزایش بیشتر فشار داخلی چشم ممکن است کره‌ی چشم بزرگ شود، سفتی کره‌ی چشم، جایگاه عدسی تغییر می‌کند، تغییر رفتار در حیوان مشاهده می‌گردد به‌طوری که پرخاشگر شود و ممکن است چشم حیوان کور شود ( تمام این علائم ممکن است در یک چشم و یا هر دو چشم مشاهده گردد).
تشخیص این بیماری در مراحل اولیه دشوار است و صاحب حیوان نمی‌تواند علائم این بیماری را تشخیص دهد اما در صورت پیشرفت بیماری که علائم بروز بیشتری پیدا می‌کنند، صاحب حیوان به دامپزشک مراجعه می‌کند که طی معاینات بالینی و با استفاده از ابزار چشم پزشکی (تونومتر) به علت این بیماری پی می‌برند.
در صورت دیدن هرگونه تغییری در ساختار چشم حیوان خود سریعا به دکترش مراجعه کنید تا از بسیاری از آسیب‌های جدی جلوگیری کنید.
انتخاب روش درمانی مناسب برای این بیماری بستگی به نوع گلوکوم دارد و ممکن است در شرایط حاد این بیماری جراحی نیز صورت بگیرد یا اینکه در استیج‌هایی که حاد نیستند، مایعات چشمی به وسیله‌ی داروهایی خارج گردند تا فشار داخلی چشم کاهش یابد و التبه لازم به ذکر است که روند درمان این بیماری ممکن است زمان‌بر باشد.
زخم قرنیه (Corneal Ulcer)
قرنیه بخش جلویی کره‌ی چشم را تشکیل می‌دهد که از سه لایه تشکیل شده است:
اپیتلیوم که لایه‌ی نازکی از سلول‌هاست که در سطح خارجی قرنیه قرار دارد.
استروما که بافت محافظتی اصلی قرنیه است و بیشتر ضخامت قرنیه را تشکیل می‌دهد (90 درصد ضخامت قرنیه را شامل می‌شود) و لایه‌ی عمقی که غشا گویند، بسیار نازک است.
اما قرنیه بنا به دلایلی مانند تروما یا در اثر ضربات فیزیکی و یا ضربات مختلفی که طی دعوا بین حیوانات اتفاق می‌افتد، یا در اثر مواد شیمیایی مثل شامپوها و یا گردوغبار، عفونت‌های باکتریایی و ویروسی، یا در بعضی شرایط هم ممکن است به‌علت خشکی چشم و خشک شدن سطح قرنیه زخم ایجاد شود و همچنین برخی نژادها هم به این بیماری مستعدترند مثل بوستون تریر، پاگ، شیتزو، باکسر و بولداگ.
آسیب به قرنیه ممکن است درلایه‌ی سطحی و یا اینکه در لایه‌ی عمقی ایجاد شود که در صورت آسیب به لایه‌ی سطحی (اپیتلیوم) بسیار آسیب حادی نیست اما حیوان شما به مراقبت نیاز دارد اما در صورت آسیب به لایه‌ی عمقی (مانند غشا و یا استروما) برای چشم حیوان شما خطرناک است و آسیب به لایه‌ی داخلی قرنیه، باعث خروج مایعات از چشم و سرانجام کوری حیوان شما می‌شود.
اما از جمله علائم این بیماری شامل قرمزی، ترشح بیش از حد از چشم و التهاب چشم می‌توان اشاره کرد. دامپزشک حیوان شما با معاینات بالینی و با ابزار مخصوص چشم‌پزشکی به معاینه‌ی دقیق ساختارهای مختلف چشم می‌پردازد و یا در صورت رد برخی از بیماری‌هایی که علائم مشابه دارند به کشت ترشحات چشم هم بپردازد که پس از تشخیص این بیماری، پزشک حیوان شما در صورت آسیب سطحی و ساده به قرنیه با استفاده از داروها و قطره‌ها به درمان این ساختار می‌پردازد و استفاده از گردنبد الیزابت نیز برای روند درمان توصیه می‌گردد تا حیوان به چشم خود آسیبی وارد نکند و پروسه درمان 3 تا 10 روز به طول می‌انجامد و در موارد شدید نیز داروها و قطره‌هایی تجویز می‌شود اما پروسه درمان و دوز دارویی در این شرایط متفاوت است و در صورت عدم پاسخ ممکن است عمل جراحی صورت بگیرد. توجه داشته باشید که در صورت عدم درمان به موقع منجر به از دست دادن چشم حیوان شما نیز می‌شود.
آبریزش از چشم (Watery Eyes)
ترشح آبکی از چشم که در اصطلاح دامپزشکی به آن اپیفورا (Epiphora) نیز گفته می‌شود، از جمله عارضه هایست که در بیشتر مواقع به علل ثانویه در چشم ایجاد می‌گردد.
عواملی که منجر به این عارضه در چشم می‌گردند شامل: التهاب مجرای اشکی، عوامل ویروسی و یا باکتریایی و یا قارچی، تروما، حساسیت به مواد شیمیایی، وجود گردوغبار، ضربه و یا خراش در چشم، برخی از بیماری‌های چشمی مثل KCS، چشم گیلاسی، زخم قرنیه وگلوکوم، رشد غیر طبیعی مژه‌ها، ساختار جمجمه که منجر به تخلیه مجرای اشکی نمی‌شود که برخی از نژادها مستعدترند مثل بولداگ، پکنیز، پاگ، باکسر، شیتزو، کاکر اسپانیل آمریکایی، بوستون تریر و گلدن رتریور.
اما علائم این بیماری شامل مواردی زیر است:
قرمزی چشم، پف دور چشم، عفونت چشم یا پوست، بسته شدن چشم، عطسه کردن، ترشح از چشم.
روند تشخیصی این بیماری شامل معاینات بالینی چشم با استفاده از ابزار چشم‌پزشکی و موادی مخصوص است که در صورت وجود جسم خارجی و یا زخم، شناسایی صورت می‌گیرد که در صورت درد شدید حیوان در این ناحیه، بی‌حسی موضعی نیز انجام می‌گیرد. دامپزشک گاهی برای ارزیابی دقیق مجرای اشکی و ساختار قرنیه از عکس رادیوگراف نیز استفاده می‌کند همچنین ممکن است ترشحات کشت نیز داده شوند.
پس از تشخیص این بیماری، روند درمان انجام می‌گیرد و این روند ممکن است یک روش یا چندین روش را در بر بگیرد. ممکن است در صورت عفونت‌های باکتریایی، قارچی و یا ویروسی، دارو و یا قطره‌ای تجویز گردد یا در صورت حاد بودن بیماری‌های چشمی، عمل جراحی نیز صورت بگیرد.
بیماری‌های پلک و مژه (Entropion and Ectropion)
برگشتگی پلک به سمت داخل (Entropion) و یا خارج (Ectropion) در دسته بیماری‌های مربوط به پلک طبقه‌بندی می‌گردند که معمولا در این حالت پلک پایین بیشتر درگیر می‌شود و در انتروپیون مژه‌ها با سطح قرنیه تماس یافته و بر روی آن کشیده می‌شوند و موجب سوزش این عضو می‌گردند. این عارضه ممکن است به دنبال سانحه ایجاد شده و یا به دلیل نقص مادرزادی بروز نماید. اکتروپیون عارضه‌ای است که در آن پلک و مژه‌ها به سمت خارج کره چشم قرار گرفته‌اند و بیشتر در سگ‌هایی که پوست سر و صورتشان شل و چین و چروک‌دار است دیده می‌شود. در عین حال ممکن است تصادفات یا عوارض مادرزادی نیز در بروز آن موثر باشند.
کاهش تونوسیته عضلانی در سگ‌های مسن نیز در ایجاد این عارضه بی‌تاثیر نمی‌باشد. نتیجه آنکه چشم به‌دلیل از بین رفتن نقش حفاظتی پلک به‌شدت آسیب‌پذیر می‌شود و در این گونه موارد عمل جراحی ترمیمی نیز می‌تواند مفید باشد.
آتروفی پیشرونده شبکیه (Progressive Retinal Atrophy)
این عارضه، سلول‌های شبکیه‌ی (سلول‌های استوانه‌ای، مخروطی و لایه‌ی رنگدانه‌ای شبکیه) چشم حیوان را درگیر می‌کند و نوعی بیماری ژنتیکی است که برخی از نژادها مستعد به آن هستند مانند آکیتا، سامویید، کاکراسپانیل آمریکایی، شپرد بلژیکی، اشناوزر مینیاتوری، داشهوند، لابرادور رتریور و برخی نژادهای دیگر.
با این حال بیان شده است که این بیماری بیشتر در جنس نر دیده می‌شود اما به‌دلیل غالب بودن این ژن در برخی از نژادها، در هر دو جنس نیز دیده شده است.
علائمی که حیوان با داشتن این بیماری از خود بروز می‌دهد شامل: کاهش بینایی در شب و یا نور کم، به‌دلیل کاهش بینایی حیوان شما قادر به مسیریابی نیست و یا در شرایطی که قادر به دیدن و یا استشمام شی مورد نظر نباشد ریاکشن مناسبی ندارد، حرکت نامربوطی از خود نشان می‌دهد و در موارد حاد نیز حیوان شما کور می‌شود.
برای تشخیص این بیماری از ERG استفاده می‌کنند (نوعی الکتروگرافی است که از شبکیه گرفته می‌شود مانند الکتروکاردیوگرافی که از قلب گرفته می‌شود).
روش درمانی خاصی برای این بیماری وجود ندارد و خوشبختانه نوعی بیماری دردناکی نیست و شما می‌توانید با کمک به حیوان خود در خانه در جهت حرکت در محیط، با او همراه باشید و مراقب او باشید که با اشیا برخورد نکند و آسیب نبیند و یا سعی کنید چیدمان منزل و وسایل او را تغییر ندهید تا مسیریابی تا حدودی برایش آسان گردد البته با توجه به تحقیقات به عمل اومده در دانشگاه میشیگان، ژن‌درمانی نیز نوعی روش درمان است اما به‌طور گسترده این روش درمانی در کشورها وجود ندارد.
منابع
pethc.ir
petmd.com
ethosvet.com
wagwalking.com
thesprucepets.com
msdvetmanual.com
